Ο μισογυνισμός, τα trolls και η ανοχή (μας)

Τον τελευταίο καιρό όλο και πιο συχνά πέφτει το μάτι μου πάνω σε διάφορες σελίδες ή ομάδες στο facebook που μόνη τους ασχολία είναι να αναδημοσιεύουν φωτογραφίες κοριτσιών και γυναικών χωρίς άδεια κάτω από τίτλους και σχόλια όπως “καριόλα”, “πουτάνα” και άλλα παρόμοια. Όταν κάποιες από αυτές τις κοπέλες ζητάνε από το διαχειριστή να κατεβάσει τη φωτογραφία τους (αν είναι αρκετά θαρραλέες και δεν φοβηθούν περαιτέρω “επιπτώσεις”) τότε ο διαχειριστής απαντάει με τα χειρότερα λόγια και δημοσιεύει τη συνομιλία.

Το ανησυχητικό δεν είναι τόσο ότι υπάρχουν οι σελίδες, όσο ότι υπάρχουν άνθρωποι που τις στηρίζουν και αφήνουν σχόλια κάνοντας την ύβρη ακόμα χειρότερη και ουσιαστικά ενθαρρύνοντας τον περαιτέρω εκφοβισμό των νεαρών αυτών κοριτσιών ή γυναικών.

Πιστεύω πως στην Ελλάδα υπάρχουν δύο πολλοί σημαντικοί λόγοι που βοηθούν και στηρίζουν το παραπάνω φαινόμενο.

1. Το “έλα μωρέ ένα αστείο έκανα”

Φυσικά αυτό δεν είναι μόνο Ελληνικό φαινόμενο. Στις περισσότερες χώρες όταν κάποιος προκαλέσει μία μισογυνιστική συμπεριφορά τότε η υπεράσπιση είναι ότι πρόκειται μόνο για ένα αστείο. Παρόλο που το χιούμορ δεν είναι μεμπτό – και σίγουρα η σάτιρα δεν είναι κατακριτέα (ίσα ίσα σε αυτό το blog έχω γράψει πολλά τέτοια κείμενα) –  αλλά η λυσσαλέα επίθεση στα κορίτσια αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί αστεία παρά μόνο από ανθρώπους που η επίθεση αυτή δεν τους αγγίζει. Η κακία, η σκληρότητα και η εισβολή στην προσωπική τους ζωή είναι πέρα κάθε αστείου. Και δυστυχώς ίσως υπάρχουν και περιπτώσεις που πρώην “φίλοι” ή άλλοι μπορεί να παίρνουν φωτογραφίες ιδιωτικές και να τις στέλνουν σε αυτές τις σελίδες -μια ακόμα προδοσία και μικροπρεπής εκδικητικότητα, ποιος ξέρει για ποιους λόγους.

2. Η φαλλοκρατική Ελληνική κοινωνία  

Στις περισσότερες συζητήσεις που γίνονται σε ομάδες τέτοιου επιπέδου η λογική ήταν “δεν φταίω εγώ, αυτή φταίει που είναι πουτάνα”. Η λογική με άλλα λόγια του βιαστή (“αυτή φταίει που φορούσε μίνι”), του ρατσιστή (“αυτός φταίει που είναι μαύρος”), του δολοφόνου (“αυτός φταίει που με έβρισε”) κλπ. Στη φαλλοκρατική Ελληνική κοινωνία ο άντρας έχει δικαίωμα να συμπεριφέρεται όπως του αρέσει (όπως για παράδειγμα να δείχνει τον ανδρισμό του βάζοντας τα με άγνωστες του γυναίκες) ενώ η γυναίκα πρέπει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με κάποιο αόριστο κοινωνικό κανόνα που έχει θέσει το ανδρικό κομμάτι της κοινωνίας (όπως για παράδειγμα να μη φαίνεται το ντεκολτέ της ή να μη βάφεται έντονα).

Η Ελληνική κοινωνία δεν έχει ακόμα την ωριμότητα να αντιμετωπίσει αυτά τα φαινόμενα και δυστυχώς ούτε τις νόμιμες διαδικασίες ή υπηρεσίες (που είναι ένα θέμα που πονάει). Αντιθέτως οι νόμιμες οδοί είναι ακριβές, χρονοβόρες (και φυσικά οι υπηρεσίες δεν έχουν ιδέα από κουλτούρα διαδικτύου) και η κοινωνία η ίδια προστατεύει τους δράστες χρησιμοποιόντας τις δικαιολογίες του “έλα μωρέ ήταν ένα αστείο” ή του “δε φταίω εγώ, αυτή είναι πουτάνα”.

Οι γυναίκες που εκφράζουν την ταυτότητα τους online και ανεβάζουν φωτογραφίες ή άλλο περιεχόμενο σαφώς χρειάζονται και οι ίδιες γνώσεις διαδικτύου και ασφάλειας, παρόλα αυτά η λύση ΔΕΝ είναι να μην ανεβάζουμε φωτογραφίες μας online. Ούτε η λύση είναι να ανεβάζουμε “σεμνές” φωτογραφίες διότι έτσι αναγκαζόμαστε να συμμορφωθούμε με κανόνες με τους οποίους μπορεί να μη συμφωνούμε ή να καταπιεζόμαστε λόγω μιας γενικευμένης τρομοκρατίας.

Θα έλεγα λοιπόν ότι καιρός είναι και εμείς οι ίδιες οι γυναίκες αλλά και οι λογικοί άντρες, να σκεφτόμαστε σε βάθος αυτά τα φαινόμενα και τις λέξεις ή πράξεις που online μπορεί να μας φαίνονται αστεία. Είναι όντως αστεία όλα αυτά ή έχουμε μεγαλώσει σε μία κοινωνία που τη διαίπει ο μισογυνισμός; Είναι όντως αστείο κάτι ή γελάμε και συμφωνούμε από συνήθεια; Όλα ξεκινάνε από εμάς. Αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τα πράγματα διαφορετικά τότε ίσως να αρχίσουμε να κάνουμε και τα πράγματα διαφορετικά.